Мемлекеттік-жекеменшік әріптестік шеңберінде мектепке дейінгі ұйымдарда білім беру қызметтерін көрсететін кәсіпкерлердің ұжымдық өтініші Өңірлік палатаға келіп түсті. Өтініш берушілер мектепке дейінгі білім беруге мемлекеттік тапсырысты жүйелі түрде қаржыландырмайтынына шағымданды.

Шағымданушылар қызметкерлерге, соның ішінде педагогикалық құрамға жалақы мөлшерін ұлғайту мәселесін шешуге жәрдем көрсетуді сұрайды. Олардың айтуынша, мемлекеттік тапсырысты жүйелі түрде қаржыландырмау қаржылық қиындықтарға ғана емес, сонымен қатар еңбек ұжымдарындағы әлеуметтік шиеленістерге де алып келеді. Бұған дейін кәсіпкерлер бұл мәселе бойынша білім министрлігіне, облыстық басқармаға және білім беру бөліміне, «білім, ғылым және жоғары білім қызметкерлерінің қазақстандық салалық кәсіптік одағы» ҚБ-ға сауалдар жолдаған болатын. Өз жауабында Білім министрлігі жергілікті атқарушы органдарға сілтеме жасайды. Олардың пікірінше, мемлекеттік тапсырысты қаржыландыру басына шаққандағы нормативтік қаржыландыру әдістемесіне жүгінеді. Оған сәйкес жан басына шаққандағы нормативтің мөлшерін әдістемемен бекітілгеннен тыс жергілікті атқарушы органдар тағы да белгілей алады. Облыстық білім басқармасы өз кезегінде «Педагог мәртебесі туралы» Заңға сілтеме жасайды, оған сәйкес жеке білім беру ұйымдарында кәсіби қызметті жүзеге асыратын педагогтардың еңбегіне ақы төлеуді олардың құрылтайшылары айқындайды.
«Жан басына шаққандағы қаржыландыру әдістемесіне өзгеріс енгізілген жағдайда, аталған шығыстар өтелетін болады», - делінген мемлекеттік органның жауабында.

«Біз білім беру ведомстволарының ресми жауаптары тұйық шеңбер құрып, білім беру саласындағы өзекті мәселелерді шешуді қиындататынын көріп отырмыз. Сонымен қатар, «Педагог мәртебесі туралы», ҚР Заңына сілтеу бұл жағдайда дұрыс емес. Білім беру саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдар маңызды фактіні ескермеді және назарға алмады: өтініш берушілер МЖӘ туралы шартқа сәйкес ішкі инвесторлар болып саналады. Сонымен қатар, шарттар отыз жылға жасалды және 2018 жылдан бастап қолданыста», - деп атап өтті ӨКП директорының орынбасары Расул Сыздықов.

 

Жоғарыда айтылғандай, мемлекеттік тапсырыс сомасы жан басына шаққандағы қаржыландыру әдістемесіне сәйкес есептеледі. Оған педагогикалық шеберлігі үшін қосымша ақылар, дене шынықтыру педагогтарының сабақтан тыс іс-шаралар өткізуі, сондай-ақ азаматтық қызметшілердің жекелеген санаттарының жалақысын көтеру, педагогтардың біліктілігін арттыруға жұмсалатын шығындар, ғимараттарды күрделі жөндеуге жұмсалатын шығыстар кірмеген. Бұл ретте мемлекеттік балабақшаларда бұл баптар МЖӘ-ге және жекеменшік мектепке дейінгі мекемелерге берілген ұйымдар үшін көзделмеген республикалық бюджеттен қосымша қаржыландыру есебінен жабылады. Шарттардың бұл теңсіздігі жеке серіктестердің білікті мамандарға олардың санаттарына сәйкес лайықты ақы төлеу мүмкіндігінің болмауына әкеледі.

Бұл жайт кадрлардың кетуіне және мектепке дейінгі мекемелердегі балалардың дайындық деңгейінің төмендеуіне әкеледі. Бүгінгі таңда Ақмола облысы әкімдігінің 19.04.2024 ж. №а-4/178 қаулысына сәйкес мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуға мемлекеттік тапсырыс, ата-ана төлемақысының мөлшері бекітілді. МЖӘ жобалары бойынша сенімгерлік басқаруға берілген мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдардағы бір тәрбиеленушіге орташа құны педагогтарда қалалық балабақшаларда "педагог-шебер" біліктілігі болған кезде айына небәрі 56,5 мың теңгені, ауылдық жерлерде - 63,3 мың теңгені құрайды. Сонымен қатар, басқа өңірлерде, мысалы, Павлодар облысында, Тараз қаласында бұл сома 80 мың теңгеден асады.

«Айта кетейік, жақында кәсіпкерлердің белсенді қатысуы арқасында шешілген балабақшаларда орын тапшылығы мәселесі туындады. Мектепке дейінгі білім беру саласына жеке капиталдың инвестициясы мемлекеттік бюджетке түсетін жүктемені азайтуға мүмкіндік берді. Алайда, қолданыстағы қаржыландыру жүйесі МЖӘ-ге берілген мектепке дейінгі ұйымдардың толық жұмыс істеуіне, өздерінің әлеуметтік миссияларын орындауына және өз тәрбиеленушілерінің сапалы білім алу, даму, қауіпсіз жағдайлар мен дұрыс тамақтануға құқықтарына кепілдік беруіне жол бермейді. Бұл мәселені шешу үшін жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативінен тыс төлемді мемлекеттік балабақшаларға ұқсас республикалық немесе жергілікті бюджет қаражаты есебінен өтеуді ұсынамыз», - деп толықтырды Расул Сыздықов.

Еске салсақ, мемлекеттік-жекеменшік әріптестік — бұл инфрақұрылым объектілерін құру немесе халыққа сапалы қызмет көрсету мақсатында ресурстарды біріктіруге және тәуекелдерді бөлуге негізделген мемлекет пен бизнестің әріптестік қатынастарының нысаны. Мемлекет пен бизнестің кез-келген өзара іс-қимылын МЖӘ-ге жатқызуға болмайды. Оны тек жеке серіктес тапсырма бойынша және мемлекеттік серіктестің қолдауымен бұрын мемлекетке жүктелген функцияларды орындаған кезде ғана жатқызу мүмкін.