Сенатта Үкімет сағаты өтті. Оның барысында кәсіпкерлер жаңа Салық кодексінен не күтетіні жайында айтты. Сонымен, бизнестің жаңа салық жүйесіне қойылатын негізгі талаптары – салықтарды тұрақтандыру және жұмыс істеу үшін болжамды жағдайлар жасау. Кәсіпкерлер шамадан тыс фискалдық қысым мен салық салу тұрақтылығының болмауы Қазақстанның инвестициялық тартымдылығын және елдегі бизнестің даму қарқынын төмендетеді деп санайды.

Жиында қаржы және салық жүктемесіне бірден бірнеше саланың өкілдері шағымданды, олардың ішінде тау-кен металлургия кешені, өңдеу өнеркәсібі, мұнай-газ кешені, АӨК және басқа салалар бар.

Республикалық тау-кен өндіру және тау-кен металлургия кәсіпорындары қауымдастығы атқарушы директорының бірінші орынбасары Максим Кононовтың айтуынша, металл кендерін өндіру секторына салынатын салық ауыр. Салаға салық жүктемесінің ағымдағы деңгейі 50%-дан асады (пайдалы қазбаларды өндіру салығы мөлшерлемесінің соңғы өсуін ескере отырып). Осылайша, Қазақстандағы ТМК-ға салық жүктемесі бүгінде Чили, Австралия, Перу, Қытай сияқты бірқатар елдің ұқсас көрсеткіштерінен асып түседі. Бұл жайт инвестициялар үшін күресте ТМК саласының тартымдылығын айтарлықтай төмендетеді.

«Атамекен» ҰКП Төралқасының өңдеу өнеркәсібі комитетінің төрағасы Тахмина Нағыманова өз баяндамасында қазіргі кезде Қазақстанда өндіріспен тек 104 мың субъект айналысатынын атап өтті. Бұл ретте кәсіпорындар үшін салықтық ынталандыру шараларын қолдану көзделмеген.

 «Инвестициялық жобалар, АЭА бойынша қолда бар жеңілдіктер ірі салық өндірушілерге ғана ұсынылады.

«Шын мәнінде, бұл жеңілдік берудің рұқсат беру тәртібі. Ол экономиканың өңдеу секторына инвестициялар тарту үшін жұмыс істемейді. Өңдеу өнеркәсібі үшін арнайы салық режимдері қарастырылмаған. Сонымен қатар, қабылданған бөлшек салықта өңдеу өнеркәсібіне қатысты ЭҚЖЖ жоқ. Біздің бірінші ұсынысымыз – өңдеу өнеркәсібі кәсіпорындарына бөлшек салық режимін қолдану», – деді Тахмина Нағыманова.

«Қазақстан май-тоң май одағы» қауымдастығының атқарушы директоры Константин Невзоров шекара маңындағы аумақтарда қауіпсіздік пен техрегламенттердің талаптарына сәйкес келе бермейтін ресейлік және беларусьтік тауарлардың ұлғаюы байқалатынын айтты.

Мысалы,  осы жылдың 1 тоқсан қорытындысы бойынша санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті ет консервілері, шұжық өнімдері, құс шаруашылығы өнімдері, сүт өнімдерінің 800 сынамасын зерттеді. Соның ішінде алты өнім сынамасында тетрациклин, левомецитин, бацитрацин анықталды. Бұл Ресей Федерациясы, Молдова және басқа елдердің өндірушілерінің өнімдері.

Биыл агроөнеркәсіп кешені үшін қиын болды. Шегіртке шабуылы, құрғақшылық, жем-шөп, су тапшылығы, күзде жауын-шашынның көп болуы астықтың өнімділігі мен ауыл шаруашылығының табыстылығына кері әсерін тигізді.

Қазақстанның тәуелсіз бизнес одағының басқарма төрағасы Берік Зайыров шағын және орта бизнес алдында тұрған салық салу проблемаларын атап өтті. Бұл төлемдердің сан алуан түрлері, ҚҚС бойынша шек, салық режимдерінің көптігі, қызмет түрлері бойынша шектеу. Спикер Қазақстандағы салық салу жағдайын жақсарту жөнінде өз ұсыныстарын айтты.

«Біз арнайы салық режимдерін үшке дейін қысқартуды ұсынамыз. Жеке кәсіпкерлерге арналған салық, оңайлатылған декларация және бөлшек салықты ғана қалдыру керек. ЭҚЖЖ-ны түсіндіру бөлігінде шатасуды болдырмау мақсатында қызмет түрлері бойынша шектеуді алып тастау керек. Сондай-ақ, ШОБ-қа арналған арнайы салық режимдерін қолданатын кәсіпкерлер үшін ҚҚС төлеуші ретінде міндетті тіркеудің күшін жоюды ұсынамыз», – деді Зайыров.

Жиында кәсіпкерлердің сұрақтарына жауап бере отырып, Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров Салық кодексінің міндеттерінің бірі –заңнаманың тұрақтылығы мен болжамдылығын қамтамасыз ету екенін атап өтті. Сондықтан министрлік жаңа Салық кодексі қабылданғаннан кейін орта мерзімді перспективада елеулі өзгерістер енгізуге асықпайды.

Министр қолданылатын салық режимдерінің санын үшке дейін қысқарту және бөлшек салыққа жататын қызмет түрлерін көбейтуді қолдады.

«Салық режимдерін оңтайландыру мәселесі – Салық кодексі міндеттерінің бірі. Біз арнайы салық режимдері түрлерін үшке дейін азайту туралы ұсыныспен келісеміз. Бірақ шарттар талқылауды қажет етеді. Арнайы салық режимдері үшін қызмет түрлері бойынша шектеуді жер қойнауын пайдалану, алкоголь, темекі өнімдерін өндіру үшін сақтау қажет. Сондықтан біз қызмет түрлері бойынша шектеулерді алып тастау туралы ұсыныспен үзілді-кесілді келіспейміз», – деп атап өтті министр.

Министр қазіргі уақытта 900 мыңға жуық салық төлеушінің бөлшек салық режимін пайдалануға құқығы бар екенін айтты. ЭҚЖЖ тізбесін кеңейту кезінде осы режимдегі салық төлеушілердің саны тағы 100 мыңға өседі.

 Сондай-ақ, Үкімет сағатында Қаржы вице-министрі Ержан Бижанов жаңа Салық кодексінің функционалдық бөлігі туралы айтты. Атап айтқанда, Салық кодексі бизнес тіркелген сәттен бастап оның ресми жабылуына дейін кәсіпкерді сүйемелдейтін сервистік модельге қайта бағытталатын болады.

Еске салсақ, қазіргі уақытта мемлекеттік органдар, бизнес-қоғамдастық және «Атамекен ҰКП жаңа Салық кодексін әзірлеу жұмыстарын жүргізіп жатыр. Президенттің тапсырмасы бойынша кодекс 2025 жылы бизнес үшін қолайлы жағдай жасап, сонымен бірге жоғары салық кірістерін сақтай отырып ақша табуы керек.

Қолданыстағы Салық кодексі 2017 жылы қабылданған.