Кәсіпкерлер құқығын қорғау жөніндегі кеңесте бірқатар өзекті мәселелер талқыланды
Қайырбек Сүлейменовтің төрағалығымен «Атамекен» ҚР Ұлттық кәсіпкерлер палатасының кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңестің кезекті отырысында кейбір тауар нарығындағы бәсекелестікті шектеу мәселесі қаралды.
Кәсіпкерлер құқығын қорғау және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі кеңестің төрағасы Қ.Сүлейменов қатысушыларды кезекті отырыстың мәселелерімен таныстырып өтті.
.JPG)
Қазақстанның мемлекеттік саясатындағы басым бағыттардың бірі адал бәсекелестікті сақтау және монополияларға жол бермеу. Бұл бизнестің дамуын ынталандырып, баға тепе-теңдігін сақтап, өнім сапасын арттырады.
«Атамекен» ҰКП-на түскен кәсіпкерлердің өтініштері бәсекелестік пен сала арасындағы теңгерімсіздікті көрсетеді. Белгіленген тепе-теңдікке қарамастан, елдің көптеген тауар нарығында экономикалық қызмет еркіндігін шектейтін және бәсекелестіктің дамуын тежейтін елеулі проблемалар сақталуда. Кейбір бизнес субъектілері үшін болатын басымдық керісінше басқаларға кедергі болады.
Әкімдіктерге сонша автобус неліктен қажет?
Қазақстан автокөлік одағының хабарлауынша, коммуналдық автопарктердің нарықта болуы адал бәсекелестікке ықпал етеді. Бюджеттен қаржыландырылатын бұл кәсіпорындар жеке тасымалдаушылармен салыстырғанда едәуір жоғары шығындармен жұмыс істейді. Бұл жағдай жеке сектор үшін нарықтық жағдай туғызбай, бюджетке зиян келтіреді. Себебі коммуналдық парктерді күтіп ұстау шығындары олардың тиімділігіне пропорционалды емес.
Қазақстанның автокөлік қызметкерлері одағының деректері бойынша кәсіпорын қоймаларында әлі де мінуге жарамды 1300-ден астам автобус бар. Бюджет есебінен көлік сатып алу жалғасуда: 2023 жылы 600 автобус пен 100 троллейбус сатып алынса, 2024 жылы тағы 400 бірлік сатып алу жоспарланған.
Бүгінде коммуналдық автобус парктері субсидиялар мен автопаркті жаңартуға қаражат түрінде мемлекеттік қолдаудың негізгі бөлігін ала отырып, нарықта басымдыққа ие. Мұндай басымдық жеке сектордың дамуына кедергі келтіріп, нарықтық тетіктердің жұмыс істеуін қиындатады.
АИТВ диагностикасына монополия
АИТВ-инфекциясын диагностикалауға экспресс-тест жеткізушілер белгілі бір басымдыққа ие. Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 27 қарашадағы №КРДСМ-211/2020 бұйрығына сәйкес, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) алдын ала біліктілігінен өткен төртінші буын экспресс-тесттерін пайдалану міндетті шарт болды. Бұл шектеу ТМККК және МӘМС аясында мемлекеттік сатып алуға қатысатын тауар жеткізушілердің шеңберін айтарлықтай қысқартты.
Бүгінде Қазақстанда бір ғана – «Abbott» компаниясының «Determine HIV Early Detect» экспресс-тесті көрсетілген талаптарға сәйкес келеді. Бұл ДДҰ-ның талаптарына сәйкес келмейтін басқа компанияларды бәсекеге түсу мүмкіндігінен айырып, қатысушылар үшін шарттардың теңдігі принципіне күмән келтіреді.
Әлемдік тәжірибеде жеткізушілер тізімін кеңейтуге еш кедергі жоқ. Қазақстанда ДДҰ стандарттарына сәйкес келетін экспресс-тесттерді шығаруға қабілетті кәсіпорындар бар екенін де айта кеткен жөн.
Басқа да мәселелер
Отырыс барысында басқа да мәселелер талқыланды. Атап айтқанда, бұл кең спектрлі майлау материалдарын өндіретін қазақстандық зауыттың мәселесі. Кәсіпорын тауардың экспорттық әлеуетіне тікелей әсер ететін кедендік баждың мөлшерін қайта қарауға қол жеткізе алмады.
Шетелдік импорттаушылармен қиындықтарды отандық кілем өндірушілер де бастан кешуде. Ратификацияланған мемлекетаралық келісімдерге байланысты демпингті жою мүмкін болмай тұр.
Кеңес ұсынысы
Нарықта бәсекелестіктің әділ болуын қамтамасыз ету үшін Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне автобус парктеріне талдау жүргізіп, оларды мемлекет меншігінен алуға бастамашылық жасау ұсынылды.
Сондай-ақ, агенттікке Денсаулық сақтау министрлігінің АИТВ диагностикасы нарығында монополия құруға әкелген әрекеттерін тергеу және отандық тауар өндірушілердің алдындағы кедергілерді жою үшін АИТВ тесттеріне қойылатын талаптарды жеңілдету ұсынылды.
Сауда министрлігіне майларға экспорттық баждарды қайта қарау және кілем импорты кезінде пайда болатын демпингке қатысты тергеу жүргізу ұсынылды.
Кеңес отырыстың барлық ұсыныстары мен мәліметін Президент Әкімшілігі мен Үкіметке жібереді.
Пікір қалдыру:
Пікірлер: