Павлодар облысының кәсіпкерлер палатасында дөңгелек үстел отырысы өтіп, онда жергілікті атқарушы органдардың жер пайдаланушыларға жер телімдерін беру туралы шешімдерінің күшін жою тәжірибесінің тоқтатылуы талқыланды. Кездесуге облыс әкімінің орынбасары Әйгерім Қабылтаева қатысты.

Қазақстан Президенті ел халқына жолдауында бизнес өкілі жерді заңға қайшы жалға алып, оны пайдаланбаса, учаскені мемлекетке қайтару керектігін атап өтті Павлодар облысы прокурорының орынбасары Бауыржан Ертаев. Бірақ жер пайдаланушы адал жұмыс істеп, инвестиция салса, онда осы гектардағы өндірісті бұзуға болмайды. «Атамекен» палатасында кейбір кәсіпорындардан оларға берілген жердің қайтарылуы неге әлі күтілуде екенін анықтады.

"Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау аясында Ауыл шаруашылығы министрлігі жұмыс тобын құрды. Ол жерді бұзу арқылы пайдалану құқығын жалғастыру мәселелерін реттейтін комиссия туралы ережені әзірлейді. Жер учаскелерін берудің дұрыс еместігі себебінен оларды беру туралы шешімдердің күшін жою тәжірибесі бар. Бұл көп жағдайда оларды игеруге және объектілер құрылысын бастауға орасан зор қаражат салынғаннан кейін болады. Объектіні іске асыру процесінде бизнес субъектісі учаскені оны заңсыз сатып алу негіздері бойынша алып қоюдан қорықпауға тиіс. Аталған комиссия заңнаманы бұза отырып ауыл шаруашылығын жүргізу үшін жер берілген адал аграрийлердің мәселелерін шешу бойынша нақты ұсыныстар әзірлейтін болады", - деді облыс прокурорының аға көмекшісі Жандос Сағатбеков.

Ол енді ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге құқық белгілейтін құжаттарды жарамсыз деп тану туралы берілген және соттағы талап-арыздар бойынша мәселе көтерілгенін қосты. Екі жыл ішінде жер ресурстарын басқару департаменті 44 талап арыз берді, оның ішінде 24-і қанағаттандырылды - шамамен 33 фермер жерсіз қалды. Бұл жерді өз еркімен пайдаланбағандарды есептемегендегі көрсеткіш.

"Осылайша өңір экономикасына үлкен залал келтіріледі, ал кәсіпкерлер бұрын бизнеске инвестицияланған миллиардтаған шығынды өтейді. Көптеген жағдайларда талап қоюдың орындылығы нөлге тең деп айтуға болады", - деп атап өтті спикер.

Мысалы, жер ресурстарын басқару департаментінің «Заман» шаруа қожалығынан ауыл шаруашылығы жерлерін алып қою туралы бір талабы қаралуда. Бұл инвестор аумағы 200 гектар суармалы алқапқа су алу және беру үшін инфрақұрылым салуда. Талап арыз сотта.

"Алдымен сіз кәсіпкерлерге жерді өзіңіз бересіз. Содан кейін ЖРБД аграрийге келіп, учаскені заңсыз бергенін және ұйғарымды табыс ететінін айтады. Содан кейін Сіз сотқа шағымданасыз. Ал енді инвестор одан зардап шегеді ме? Мен бұл әрекеттердің логикасын түсінбеймін. Егер бұл Сіздің 50 миллиард теңгеңіз болса, онда не істейтініңізді көрер едім. Бұл жерде ешкімге салдары болмайды", - деп мәлімдеді Павлодар облысы прокурорының орынбасары Бауыржан Ертаев.

Мұрат Хамитов барлық қойылған талаптар департаменттің ұйғарымы немесе прокурорлық қадағалау актілері бойынша жіберілгенін атап өтті. Бұл Президент Жолдауы жарияланған 2024 жылдың қыркүйегіне дейін жасалды. Содан кейін барлық талаптар тоқтатылды. Павлодар облысы әкімінің орынбасары Әйгерім Қабылтаева жергілікті атқарушы орган Мемлекет басшысының жер телімдерін тиімді пайдалану жөніндегі тапсырмасы аясында жұмыс жүргізіп жатқанын атап өтті.

"Тиісті құқықтық базаның болмауы бойынша қиындықтар бар. Бірақ Ауыл шаруашылығы министрлігінің бұйрығына сәйкес өзгерістер енгізіледі. Мен жер қатынастары басқармасына және қалалар мен аудандар әкімдіктерінің тиісті жер қатынастары бөлімдеріне адалдығы арнайы жер комиссияларында қаралатын жер пайдаланушылардың тізімін жасау жөнінде тапсырма бердім. Инвестиция тарту мәселесі өңір үшін басымдыққа ие", - деп баса айтты ол.

Кәсіпкерлер палатасының директоры Ерқанат Әбенов қадағалау органына бизнестің проблемаларын шешуге көмектескені үшін алғысын білдіріп, облыс прокурорының 2023 жылғы 13 қазандағы өкімі бойынша Кәсіпкерлер палатасының базасында инвестициялық жобаларды сүйемелдеу жөніндегі фронт-офис құрылғанын еске салды. Оның алаңында бір жылдан астам уақыт ішінде он отырыс өткізілді.

"ӨКП алаңында жер қатынастары бөлімдерінің және мемлекеттік кірістер басқармаларының елді мекендер жерлерінің санаты бар, бірақ "ауыл шаруашылығы мақсаттары үшін" нысаналы мақсаты бар жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы сомасын қайта есептеу қажеттігі туралы талаптарымен байланысты мәселе бірнеше рет қаралды!», - деп атап өтті Ерқанат Әбенов.

Мәселені шешу үшін Павлодарлық «Атамекен» палатасы Мәжіліс депутаты Нұржан Әшімбетовке хат жолдап, бизнеске салынатын салық жүктемесін азайту үшін Салық кодексіне ауыл шаруашылығында пайдаланылатын жерлерге бір гектар үшін бонитет балынан жер салығының мөлшерлемесін есептеу бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізу мүмкіндігін қарастыруды өтінді. Кейіннен ӨКП ұсынысы жаңа Салық кодексіне енгізілетіні белгілі болды.

Айта кетейік, аталған мәселе 7 қарашада «Атамекен» Ұлттық палатасының жыл сайынғы съезінде мүдделі органдардың вице-министрлерінің алдында көтерілген болатын. Сонымен қатар, мәселе премьер-министрдің орынбасары Нұрлан Байбазаровтың төрағалығымен өткен жиында өз шешімін тапты. Содан кейін Ауыл шаруашылығы министрлігіне сотқа шағым беру және мақсатына сай пайдаланылатын жер учаскелеріне құқықтардың күшін жою тәжірибесін тоқтата тұру, сондай-ақ қарау процесінде тұрған сот ісін кері қайтарып алу тапсырылды. Бұл шара түпкілікті шешім қабылдағанға дейін жағдайды тоқтата тұру керек еді. Алайда, «Атамекен» өңірлік палаталарының мәліметі бойынша  талап қою практикасы әлі тоқтатылмаған.